Joakim (Aćim) Vujić, srpski književnik :: Mihailo Valtrović arhitekta :: Prvi međunarodni noćni let u istoriji svetskog vazduhoplovstva: Pariz-Beč-Budimpešta-Pančevo-Bukurešt-Carigrad :: Mladen Markov, književnik :: potonuo brod "Niš" :: Ratni zločin u Medačkom džepu :: bombardovanja Republike Srpske :: Predrag Pepi Laković glimac :: reprezentativci osvojili prvenstvo Evrope u košarci :: Medački džep :: Na Jelici osvećena prva isposnica ERP u Egzilu
9. septembar kroz istoriju
1772. - Rođen je Joakim (Aćim) Vujić, srpski književnik, učitelj i pozorišni pisac i prvi organizator pozorišne umetnosti u Srbiji. Prevodio je, glumio, bio reditelj, scenograf, tehničar koji pomera zavesu, štampa plakate.
Putovao je, i u svakom mestu gde su živeli Srbi, Temišvaru, Novom Sadu, Aradu, Segedinu i Pančevu osnivao pozorišne trupe.
Bio je protivnik jezičke reforme Vuka Stefanovića Karadžića.
Napisao je "Putešestvija" i 21 dramsko djelo, uključujući "Kreštalicu", "Fernanda i Jariku" i "LJubovnaju zavist čerez jedne cipele"...
U Mađarskom pozorištu u Pešti je 1813. godine prikazao prvu pozorišnu predstavu na srpskom jeziku "Kreštalice" .
Na poziv kneza Miloša odlazi u Kragujevac, gde 1835. godine otvara "Prvi knjaževsko-serbski teatar" i postaje njegov direktor. U ovom dvorskom teatru predstave su igrane samo u prisustvu Miloša Obrenovića. Prvu srpsku profesionalnu teatarsku družinu "Leteće diletantsko pozorište" Vujić je osnovao u Novom Sadu 1838. godine. Narodno pozorište u Kragujevcu nosi njegovo ime, kao i susreti profesionalnih pozorišta Srbije.
Više: Zaslužni Joakim Aćim Vujić - riznica srpska, Knjaževsko-srpski teatar, Sve će to knez pozlatiti - politikin zabavnik, Wikipedia, KNJIGA on line Putešestvije po Serbiji - Joakim (Aćim) Vujić, Dva veka Joakima Vujića i 200 godina od izvođenja prve predstave na srpskom jeziku u Pešti-
1828. - Rođen ruski pisac Lav Nikolajevič Tolstoj (Jasna Poljana, 9.9.1828 - Astapovo, 20.11.1910), velikan svetske književnosti koji je posedovao ogromnu i originalnu stvaralačku snagu. Prva dela je napisao na Kavkazu, gde se kao dobrovoljac borio protiv Turaka.
Poslije Krimskog rata, u kojem je bio oficir, povukao se na imanje u Jasnu Poljanu. Razobličavao je teško društveno stanje u Rusiji, pisao protiv brakova sklapanih radi interesa, nepravednih sudova, rata, licemerja Crkve, eksploatatorskog plemstva, carskog samodržavlja i terora.
Slikao je nenadmašno stravičnu bijedu seljaka i sve vidove nasilja. Zbog realnog prikazivanja života dolazio je u sukob sa vlastima i sa Ruskom pravoslavnom crkvom, koja ga je ekskomunicirala.
Umro je 1910. odbivši prethodno da se izmiri sa Crkvom.
Dela: romani "Rat i mir", "Vaskrsenje", "Ana Karenjina", pripovijetke "Sevastopoljske priče", "Kozaci", "Otac Sergije", "Krojcerova sonata", "Hadži-Murat", "Narodne priče", drame "Živi leš", "Carstvo mraka", "Svjetlost u tami svijetli", studije "Šta je umjetnost", "Moja ispovijest", "U čemu je moja vjera", "Ne mogu da ćutim!", "Pa, šta da radimo?", memoari "Djetinjstvo", "Dječaštvo", "Mladost".
Više: Ana Karenjina - online knjiga, Sva lica Tolstoja , Lav Nikolajevič Tolstoj - Wikicitati, Lav Nikolajevič Tolstoj - Hadži Murat online knjiga , Wikipedia1915 - Umro Mihailo Valtrović (Beograd, 17.9.1839 - Beograd, 9.9.1915), arhitekta i istoričar umetnosti.
Postoje i postojali su kroz istoriju ljudi kojima jedna oblast delovanja nije dovoljna da iskažu svoje znanje i talenat. Jedan od takvih je zasigurno bio i Mihailo Valtrović. I rođenje i smrt Mihaila Valtrovića vezani su za burna istorijska razdoblja. Rođen je 1839. godine, u vreme formiranja savremene srpske države, a umro je 1915. godine, u najbeznadežnijoj godini Prvog svetskog rata.
Valtrović je bio prvi arhitekta koji je postavljen za profesora na našim Univerzitetima. Zahvaljujući svom obrazovanju unapredio je predavanja ka složenom spoju arhitektonskog projektovanja i građevinskih konstrukcija. Na taj način je započelo produbljivanje nastave koje je dovelo do formiranja Kabineta za arhitekturu pri Tehničkom fakultetu.
Značaj Mihaila Valtrovića nije vezan samo za njegovu poziciju profesora na Velikoj školi. Valtrović se bavio i muzeologijom, arheologijom, istorijom, slikarstvom, primenjenim umetnostima i dobrotvornim radom. Bio je jedan od prvih šesnaest akademika Srpske kraljevske akademije nauka i umetnosti. Zajedno sa Matijom Banom, Ljubomirom Nenadovićem i Davorinom Jenkom činio je Umetničko odeljenje Akademije.
Najznačajnije delovanje Mihaila Valtrovića bilo je na mestu direktora Narodnog muzeja u Beogradu. Valtrović je bio jedan od osnivača i prvi upravnik ovog muzeja. Autor je inicijative za odvajanje Etnografskog muzeja u samostalnu jedinicu. Pomogao je Miloju Vasiću, našem prvom školovanom arheologu da dobije stipendiju za stručno usavršavanje u inostranstvu.
Uvodio je novine u primenjenu umetnost, kao što je dekorativna plastika na ikonostasima (crkva u Čurugu). Dizajnirao je orden Svetog cara Lazara, koji je dodeljivan vladarima i prinčevima. Jedan je od osnivača i članova Društva za pomoć napuštenoj deci i deci bez roditelja. Zajedno sa Milojem Vasićem zaslužan je za arheološka istraživanja na prostoru Požarevca i Kostolca.
Na zgradi u Dubljanskoj u Beogradu 17. 05. 2013. je otkrivena spomen-ploča Mihailu Valtroviću (1839-1915), akademiku i profesoru Visoke škole
Izvor: Mihailo Valtrović arheolog, istoričar, slikar - glas javnosti
Više: Velikani Srbije, Wikipedia, Arheologija na Velikoj školi Univerziteta u Beogradu, Otkrivanje spomen-ploča Mihailu Valtroviću sutra u Dubljanskoj
1923. - Prvi međunarodni noćni let u istoriji svetskog vazduhoplovstva. Pariz-Beč-Budimpešta-Pančevo-Bukurešt-Carigrad obavljen je u noći između 9. i 10. septembra 1923. godine.
U to vreme avioni su dosta sporo leteli. Bili su prinuđeni da sleću. Nekako su do predvečeri stizali do Pančeva, ali su onda morali da noće.
U suštini, voz Orijent ekspres je za četiri dana uspevao da stigne do Istambula, pošto je vozio i noću i danju. Onda je ta francuska kompanija shvatila da je to njima pitanje života ili smrti, da moraju da pokušaju u jednom delu puta noćni let. I odlučili su se na dve krajnje tačke. To je bio Pariz – Strazbur i Pančevo – Bukurešt.
Oni su avione dovezli do Bukurešta, pa je iz Bukurešta leteo prema Pančevu, a sutradan se vratio.
Pančevački aerodrom zabeležen je u istoriji vazduhoplovstva kao mesto odakle je 9. septembra 1923. godine poleteo prvi avion na redovnoj noćnoj liniji za Bukurešt. To je bio prvi noćni redovni komercijani let u istoriji svetskog vazduhoplopvsva. Avion je poleteo iz Pančeva i uz pomoć reflektora postavljenih na rastojanju od svakih 20 km leteo ka Bukureštu.
Aerodrom kod Pančeva je bio privremeno rešenje za Beograd, do završetka zemunskog aerodroma. Izgleda da je to bilo najbolje rešenje. Dolazak na aerodrom bio je otežan zbog loših veza Beograd – Pančevo, nije bilo mosta, pa se skelom prelazio Dunav ili brodom sa beogradskog pristaništa Dunavom, zatim Tamišom do pančevačkog pristaništa i zatim kočijom do aeorodroma. Na ovom mestu danas se nalaze hale fabrike aviona UTVA, kao i travnata pista za probne, sportske i trenažne letove.
Bio je to jedini način da avioni stignu iz Pariza u Istambul pre ekspresnog luksuznog voza "Orijent ekspres", koji je bio sporiji od aviona, ali je putovao i noću.
Celokupan let od Pariza do Pančeva trajao je oko 30 sati dok je let od Pančeva do Bukurešta trajao 4 sata. Avioni na ovoj liniji prestali su da sleću na pančevački aerodrom 1927. godine. Ostalo je zabeleženo da je let od Pančeva do Bukurešta bio prvi noćni let u istoriji svetskog vazduhoplovstva.
Foto album Maketari u čast prvog noćnog leta u Pančevu
Više: Istorijat avijacije, Prvi noćni let, BRUKA: Aerodrom u Pančevu, upisan u istoriju svetske avijacije, sada je smetlište na kojem pasu ovce!, Godišnjica prvog noćnog leta, Photo: Gavrilov prilog vezan za Ilustrovani list iz 1924, Maketari u čast prvog noćnog leta u Pančevu RTVPA
1934. - Rođen Mladen Markov, književnik (Samoš, 9.9.1934). Rođen 09.09.1934. u Samošu. Završio pet razreda gimnazije od 1945. do 1950. god. u Pančevu.
Mladen Markov ima desetak značajnih romana i zbirki pripovedaka kao i više stotina putopisa, na desetine priča objavljenih u raznim književnim časopisima i dnevnoj i nedeljnoj štampi, kao i dve knjige žurnalističkog karaktera.
Jedan od naših najpoznatijih savremenih proznih pisaca, Mladen Markov.
Mladen Markov je pisac istančanih osećaja i osećanja kada su u pitanju teme kao što su narod i zemlja, istina i istorija, individualno i kolektivno, krivica i odgovornost.
Dobar poznavalac ljudske psihe, u svojim ranijim romanima "Likvidacija", "Isterivanje boga", "Smutno vreme", "Pseće groblje", "Ukop oca" (za koji je dobio NIN-ovu nagradu), ali i u zbirkama pripovedaka "Banatski voz", "Žablji skok", "Srednje zvono", "Teskoba"… obradio je svaku od ovih tema koje se neizbežno prožimaj.
Zbirka pripovedaka sa naslovom „Banatski voz“ prevedena je na mađarski, dok su mu neke pripovetke prevođene na engleski, češki, slovački, mađarski, ruski i druge jezike susednih zemalja.
Dopisni član Vojvođanske akademije nauka i umetnosti od 2010. godine.
Dobitnik je za svoja dela gotovo svih najznačajnijih književnih nagrada u Srbiji kao što su NIN-ova nagrada za roman godine, Oktobarska nagrada grada Beograda za književnost, Andrićeva nagrada za najbolju knjigu pripovedaka, nagrada Jakov Ignjatović za celokupno stvaralaštvo, nagrada Borisav Stanković za najbolju knjigu u godini objavljivanja.
Više: Mladen Markov - Vojvođanska akademija nauka i umetnosti , Bekstvo od učmalosti - politika.rs, Ja sam zimski pisac , Kniževnost u Vojvodini , Srbija je jedina zemlja u kojoj dede jedu unuke, Mladen Markov, književnik, o politici, literaturi, Srbiji
1952. - Kod Velikog ratnog ostrva potonuo brod "Niš" sa 102 putnika i 3 člana posade - ali tačan broj poginulih nikada nije utvrđen. Bila je to najveća tragedija u istoriji jugoslovenskog rečnog brodarstva.
Kako on dalje navodi, jedan snažan talas, nagnuo je brod na jednu stranu, pa krmaroš Jovan Gvozdić nije uspeo da okrene pramac prema vetru, niti da brod približi obali. Novi udar vetra prevrnuo je brod u 13 sati i 12 minuta, a za narednih nekoliko minuta je potonuo na dno dubine 14 metara.
"NA ULASKU NA BROD SAM PRIČAO SA NEKOM DEVOJKOM. SEĆAM SE DA JE BILA IZ ZEMUNA, UPISIVALA JE MEDICINU. VIDEO SAM KAKO JOJ VODA PRELAZI PREKO LICA, SAMO OSTAJE GRGURAVA KOSA IZNAD POVRŠINE KOJA SE ODJEDNOM ISPRAVLJA KAO INDIJANSKE STRELE... VIDEO SAM I MAJKU KOJA U KRILU STEŽE DETE DOK IH VODA POTAPA", KAŽE RADOMIR VASILJEVIĆ, JEDNA OD TRIDESETAK OSOBA KOJE SU PREŽIVELE BRODOLOM
Više: Nevreme u Beogradu 9.9.1952.-tragedija broda Niš, Stari Beograd , Sat sa dunavskog Titanika
1993. - Ratni zločin u Medačkom džepu. Operacija Medački džep (poznato kao i Krvavi septembar u Lici) je bio treći napad snaga Republike Hrvatske na snage Republike Srpske Krajine, od kada je područje RSK stavljeno pod zaštitu UNPROFOR-a.
Operacija se odigrala 9. septembra 1993. godine iznenadnim napadom na srpska sela na području Medačkog džepa kod Gospića, koja su se 18 meseca nalazila pod zaštitom UN.
Sela Medak, Počitelj, Čitluk i Divoselo, opljačkana su i sravnjena.Operaciju je pratilo značajnije učešće snaga UNPROFOR-a nego u do tadašnjim sukobima. Najveće učešće kanadske vojske u vojnim sukobima od Korejskog rata.
Izvor: Wikipedia, Sećanje na žrtve Medačkog džepa, BEOGRAD- 18 GODINA OD ZLOČINA U MEDAČKOM DžEPU, Tag: Medački džep , U junu 2013. novo suđenje za ratni zločin u Medačkom džepu
1995. - Avioni NATO pakta počeli drugu seriju bombardovanja Republike Srpske.
1995. - Sa američkog broda "Normandija" u Jadranskom moru lansirano 13 krstarećih raketa tipa "tomahavk" na ciljeve u okolini Banjaluke, dok je istovremeno avijacija NATO-a uništila radio-relejni toranj na Majevici, čime je nastavljeno sistematsko uništavanje telekomunikacionih sistema u Republici Srpskoj.
1997. - Preminuo Predrag Pepi Laković, pozorišni, filmski i TV glumac. (Skoplje, 28.3.1929 - Čurug, 9.9.1997)
Predrag Laković, među prijateljima i obožavateljima poznat kao Pepi, rođen je 28. marta 1929. u Skoplju, u Makedoniji. Njegov brat blizanac, takođe čuveni glumac Dragan Laković, rodio se 5 minuta kasnije.
Predrag Laković je prvu filmsku ulogu imao u ostvarenju Puriše Đorđevića ''Opštinsko dete'' iz 1953. koje je nastalo prema istoimenom romanu Branislava Nušića.
1963. Laković glumi u TV drami ''Cipelice od krokodilske kože'' koju je režirao čuveni TV reditelj Slavoljub Stefanović Ravasi, a nešto kasnije Laković će ponovo sarađivati sa njim. Glumiće u još dve njegove TV drame: u ''Poslednjoj avanturi'' iz 1984. i ''Petom činu'' iz 1985.
U filmu Zorana Amara ''Piknik u Topoli'' iz 1981. Laković ima malu, epizodnu ali veoma uverljivu rolu.
Kritičan prema omladini je i u odličnoj seriji ''Priče preko pune linije'' (glumi glavnu rolu u petoj epizodu koja se zove ''Vešernica'') iz 1982. koju je režirao Nikola Lorencin.
Sa Zoranom Amarom sarađivaće i u ''Šmekeru'' koji je definitivnu realizaciju doživeo 1986.
Sa Lauševićem će ubrzo ponovo zaigrati i u seriji ''Sivi dom'' Darka Bajića koja je realizovana iste te 1986.
Glumio je i u dugometražnom filmu ''Tango argentino'' 1992.
1996. u kratkom filmu ''...Dan prvi'' Miroslava Bate Petrovića imao je glavnu ulogu ali je bio i saradnik na scenariju.
2008. sa Slobodanom Žujevićem Bata Petrović sklapa alternativni ''Narativni omnibus'' od njihovih zajedničkih kratkih filmova i kada su shvatili da svi govore o starosti i samoći.
U vreme Predragove smrti snimao se film ''Crna mačka beli mačor'' u kome je glumio matičara. Ulogu nije dovršio ali su scene sa njim ostale u završnoj verziji filma koji je zvanično realizovan 1998, a scene koje nažalost nije stigao da snimi, odglumio je Miki Manojlović.
1999. - Rumunija zabranila jugoslovenskim brodovima plovidbu rumunskim vodama.
2000. - Umro Arsenije Stefanović, novinar, filmski kritičar, urednik Umetničkog programa RTS-a, idejni tvorac "Štafete mladosti" (Gornje Grbice, 29.8.1922 - Beograd, 9.9.2000)
2001. - Umro Radomir-Bajo Šaranović, pozorišni, filmski i TV reditelj, profesor Fakulteta dramskih umetnosti u Beogradu. (Kosovi Lug, 4.12.1937 - Beograd, 9.9.2001)
2001. - Jugoslovenski reprezentativci osvojili prvenstvo Evrope u košarci, na drugom mjestu Turska, a na trećem Španija.
Sve naše medalje
1963 – Vroclav: bronzana
1965 – Moskva: srebrna
1969 – Kaserta: srebro
1971 – Esen: srebro
1973 – Barselona: zlato
1975 – Beograd: zlato
1977 – Lijež: zlato
1979 – Torino: bronza
1981 – Prag:srebro
1987 – Atina: bronza
1989 – Zagreb: zlato
1991 – Rim: zlato
1995 – Atina:zlato
1997 – Barselona: zlato
1999 – Pariz: bronza
2001 – Istanbul: zlato
Svi naši MVP
1961 – Radivoj Korać
1971 – Krešimir Ćosić
1975 – Krešimir Ćosić
1977 – Dražen Dalipagić
1981 – Dragan Kićanović
1989 – Dražen Petrović
1991 – Toni Kukoč
1997 – Saša Đorđević
2001 – Predrag Stojaković
Izvor: Košarkaški savez Srbije Igračke legende, Nove potere za zlatom, Igrači za preporod srpske košarke
2011. - Parastosom u Crkvi Svetog Marka obeležena 18-godišnjica stradanja srpskih civila u napadu hrvatske vojske na Medački džep 1993. godine. U akciji hrvatske vojske ubijeno 88 Srba.
2013. - Na Jelici osvećena prva isposnica ERP u Egzilu.
Episkop raško-prizrenski i kosovsko metohijski u Egzilu, G.G Artemije, osveštao je prvu isposnicu pri ovoj prognanoj Eparhiji a na planini Jelici. „Ovo je početak osnivanja nove Svete Gore“ rekao je preosvećeni vladika obraćajući se okupljenom vernom narodu.Izvor: Na Jelici osvećena prva isposnica ERP u Egzilu (video)
2013. Srpski teniser Novak Djoković je osvojio drugo mesto na US open- u.
Finalni okršaj US Opena između Novaka i Nadala pripao je posle tri časa i 21 minuta strašne borbe španskom teniseru rezultatom 6:2, 3:6, 6:4, 6:1.
Bilo je ovo Novakovo peto finale u Njujorku. Jedinu titulu na US Openu najbolji srpski teniser osvojio je 2011. godine.
I pored poraza u finalu poslednjeg Gren Slema sezone, Novak će i dalje ostati na poziciji broj 1 svetske rang liste sa 10.980 poena, ali će se razlika između srpskog i španskog tenisera smanjiti na svega 120 ATP poena.
Dan nakon završetka(10.09.2013.) US Opena najbolji teniser sveta će ispred Fondacije Novak Đoković okupiti brojne ugledne ličnosti iz sveta sporta, mode, filma… na drugoj po redu dobrotvornoj večeri u Njujorku, sa ciljem da se prikupe novčana sredstva za pomoć programima ranog razvoja i obrazovanja dece u Srbiji.
Već sledećeg dana Novak će krenuti put Beograda, gde će od 13. do 15. septembra sa kolegama iz reprezentacije pokušati da se domogne novog finala Dejvis kupa. Rival Srbije u Kombank areni biće selekcija Kanade.
Izvor: Zvanicni sajt Novaka DjokovicaIzvori: LINK, LINK, LINK
No comments:
Post a Comment