1842. - Narodna skupština kneževine Srbije, u kojoj su ustavobranitelji imali većinu, proglasila je za kneza Aleksandra Karađorđevića, sina vođe Prvog srpskog ustanka Karađorđa. Ustavobranitelji su prethodno zbacili kneza Mihajla Obrenovića, koji je potom izbegao u Austriju.
Period vladavine kneza Aleksandra Karađorđevića (1842-1858) poznat je kao period vlade ustavobranitelja, jer su pravu vlast imali članovi Državnog saveta, koji su zapravo činili jedno oligarhijsko telo.
Naziv ustavobranitelji potiče od njihovog zalaganja za strogo poštovanje Turskog ustava.
Nosioci ustavobraniteljskog režima su bili: Toma Vučić Perišić, Avram Petronijević, Stojan i Aleksa Simić, Milutin i Ilija Garašanin. Oni su pokušavali da izgrade svoj nacionalni program, što dokazuje Načertanije Ilije Garašanina. Za vreme njihove vladavine uveden je jedan birokratski i oligarhijski režim, ostali su upamćeni po maksimi: vlast je tutor a narod pupila.
Ovaj period predstavljao je i period razvoja Srbije, jer su ustavobranitelji svoja široka ovlašćenja koristili za donošenje brojnih zakona, izgradnju prvih industrijskih postrojenja i ustanovljavanje institucija od značaja za mladu državu.
Srbija dobija birokratski aparat, a započinje se i politika slanja mladih i perspektivnih studenata na čuvene inostrane univerzitete. Period ustavobranitelja okončan je sukobom između kneza i Saveta, što je neočekivano rezultovalo vraćanjem na presto kneza Miloša i njegovom kratkotrajnom drugom vladavinom. Posle njegove smrti, 1860. godine na presto po drugi put dolazi knez Mihailo.
Izvor: Od drugog ustanka do Vučićeve bune, Poljska emigracija i ponovni izbor Aleksandra Karađorđevića za kneza 1843. godine, Krize u Srbiji, Duboki preobražaj pod vlašću ustavobranitelja, Vlada Ustavobranitelja .PDF
1875. - Poginuo je srpski hajdučki harambaša Petar Pecija Petrović, vođa ustanka iz 1853. (Pecijina buna), prilikom pokušaja da kraj mesta Gaštica preko Save pre
baci tovar oružja borcima bosansko-hecegovačkog ustanka protiv Turaka.
Petar Petrovic, zvani Pecija je rodjen od oca Petra i majke Ilinke u selu Buševic u Krupskoj opštini ali je svoje najbolje godine proveo u Kostajnici ili u neposrednoj blizini mjesta. Prica se da je Pecija sam naucio pisati i citati a da je osim srpsko hrvatskog govorio i turski jezik. Od mladih dana Petar nije mogao mirno gledati tursko zlo pa se vec u dvadeset i drugoj godini diže u hajduke i od tada, do kraja svog života, turcima zadaje brige i probleme.
Poslije Kostajnicke bune Pecija je dva puta pao Turcima u ruke. Tako je dospio i u Istambul gdje je osudjen na smrt, ali pod uslovom da bude pogubljen u svom kraju jer je "tamo najviše zla pocinio". Na putu u rodni kraj Pecija je pobjegao Turcima kod Kragujevca gdje je dobio mjesto stražara u topolivnici. Tu je ostao sve do novog ustanka u Bosanskoj Krajini 1875. godine.
Potjerani turskom silom Pecija i ustanici uspjeli su se dokopati ladje i preci preko rijeke ali bez zaklona, izloženi turskoj pušcanoj vatri gotovo svi izginuše. Samo Pecija i dva covjeka ostadoše živi ali Petar, nemirnog i hrabrog duha, umjesto da se skloni izadje na cistinu i povika na turke:
"Evo Turci, neka znadete, Pecije niste ubili, još je živ, i naskoro ce Vam se osvetiti". Tog momenta ga je pogodilo tursko tane i na mjestu ga ubilo. Bilo je to 29. avg./ 10. sept 1875.
Mrtvog Peciju sa Kormanošem i ostalim junacima, drugovi sahraniše u
selu Jablancu niže Jasenovca a deset godina nakon pogibije Pecijine su kosti prenešene i pohranjene kod manastira Moštanica u blizini Kozarske Dubice.
1919. - U Sen Žermenu kod Pariza zaključen je mirovni ugovor Austrije i pobjedničkih sila u Prvom svjetskom ratu, koji je formalno potvrdio propast Austro-Ugarske Monarhije i zabranio Austriji da se udruži s takođe poraženom Njemačkom.
Iz Austro-Ugarske su izdvojene teritorije s većinskim mađarskim, poljskim, češkim, slovačkim, slovenačkim, hrvatskim i srpskim življem. Ugovorom su priznate "nove" države među kojima i Kraljevina Srba, Hrvata i Slovenaca.
1. decembra 1918. godine u Beogradu je proglašena Kraljevina Srba, Hrvata i
Slovenaca.
Jugoslavija na ruševinama Srbije (1): Opasna romantika
Istoričari još istražuju šta je navelo srpske pobednike u Prvom svetskom ratu da unište svoju državu i stvore onu koju je pre 70 godina diplomata Jovan Dučić nazvao fatamorganom.
Veliki srpski pesnik Jovan Dučić izrekao je pre tačno sedamdeset godina misao, koju su neki njegovi vidoviti savremenici ocenili kao epohalnu.
Boraveći u izbeglištvu, u gradu Geri u Sjedinjenim Američkim Državama, duboko potresen vestima iz otadžbine koje su govorile da hrvatske ustaše vrše pokolj nad Srbima i razočaran u političku elitu Kraljevine Jugoslavije, kao i u samu jugoslovensku državu, mudri Hercegovac je rekao:
"Jugoslovenstvo nije poniklo ni iz kakvih pozitivnih osnova, nego iz jednog apsolutnog nesporazuma; produkt je jednog naročitog poremećaja svih zdravih načela za život, jedna romantika koja je postavljena nasuprot realne politike i jedna fatamorgana koja je odvela u katastrofu državu Srbiju, jedino realnu u tom nezdravom snu o nemogućem i neprirodnom." ceo tekst ovde
1906. - Pojavio se prvi broj "Šabačke čivije", jednog od najboljih humorističko-satiričnih listova u Srbiji. List je izlazio do decembra 1909. godine.
1922. - Rođena Draga Ilić- Jonaš, spiker Radio Beograda. (Valjevo, 10. 09. 1922 - Beograd, 28. 08. 2007)
1934. - Rođen Dejan Čavić, pozorišni, filmski i TV glumac i reditelj. (Zenica, 10. 09. 1934)
1959. - Rođen je Branko Vidaković, srpski glumac.
1972. - Rođen Dejan Petković Rambo, srpski i internacinalni fudbaler i reprezentativac.
U Srbiji je poznat pod nadimkom Rambo, dok je u Brazilu poznatiji pod nadimkom Pet.
Odigrao je sedam utakmica za reprezentaciju SR Jugoslavije, uz postignut jedan gol.
U julu 1992, Petkovića je kupila Crvena zvezda. Iako nije imao ni 20 godina, u Zvezdu je stigao sa reputacijom, kao vešt tehnički plejmejker.
Svoju karijeru u Crvenoj zvezdi završio je decembra 1995. (tri i po sezone), osvojivši dve titule prvaka Jugoslavije. Njegov transfer u Real Madrid je dogovoren već tokom leta iste godine, ali je Crvena zvezda odlučila da ga zadrži za vreme UEFA kupa u sezoni 1995/96.
Najmlađi igrač koji je ikada igrao u Prvoj ligi, sa 16 godina. Igrao je u Zvezdi, Realu. Tokom svoje blistave karijere jednako uspešno nastupau Brazilu za sva 3 ljuta rivala iz Rio Dežaneira - Flamengo, Vasko de Gama, Fluminense. Izabran u Kuću slavnih na Marakani.
2010. Nakon onoga što je video u Južnoj Americi, reditelj Darko Bajić tvrdi da je siguran da je zabeležio priču o fudbalskom heroju kakav se retko rađa u filmi "O Gringo".
Dokumentarni film "O Gringo'' (Stranac), u simboličnih 90 minuta, prikazuje razvojni fudbalski put velikog Srbina u velikom Brazilu. Veliko je i delo koje spaja dva srodna sveta i milione sličnih duša. Dejan Petković je i sinonim za Brazil u Srbiji i za Srbiju u Brazilu.
Više: Dejan Rambo Petković tekstovi Blic-a, Rambu posebno mesto u istoriji, LIČNA KARTA Dejan Petković - Rambo , "O Gringo" (Stranac) - Dejan Petković RamboDokumentarni film "O Gringo'' (Stranac), u simboličnih 90 minuta, prikazuje razvojni fudbalski put velikog Srbina u velikom Brazilu. Veliko je i delo koje spaja dva srodna sveta i milione sličnih duša. Dejan Petković je i sinonim za Brazil u Srbiji i za Srbiju u Brazilu.
O Gringo - Dejan Petković Rambo [Ceo Film]
1976. - U sudaru putničkih aviona "trajdent" britanske kompanije "Britiš ervejz" i "DC-9" jugoslovenske kompanije JAT severno od Zagreba, poginulo je svih 176 ljudi, koliko se nalazilo u dve letelice.
1995. - Avijacija NATO bombardovala srpske ciljeve kod Banjaluke
1995. - Amerikanci su s broda "Normandija" u Jadranskom moru počeli da gađaju srpske vojne i civilne ciljeve u okolini Banjaluke krstarećim raketama "tomahavk", što je, uz masovna bombardovanja iz aviona radioaktivnom municijom i artiljerijske udare Snaga za brzo reagovanje NATO pakta, odlučujuće doprinijelo preokretu u građanskom ratu u Bosni i Hercegovini u korist muslimana i Hrvata.
1998. - Na drugim posleratnim opštim izborima u Bosni i Hercegovini ponovo su pobedile nacionalne političke partije bosanskih Muslimana, Srba i Hrvata. Trogodišnji rat, koji su vodili lideri nacionalnih grupa, završen je u decembru 1995. potpisivanjem mirovnog ugovora u Dejtonu, u SAD, a prvi posleratni izbori održani su 1996.
1999. - U Beogradu su preminuli doajen srpskog novinarstva Predrag Milojević i istaknuti filmski reditelj Vladimir Pogačić
2001. - Savet bezbednosti UN ukinuo SRJ embargo na uvoz oružja koji je uveden u martu 1998. godine.
2001. - Umro Dragoslav Antonijević, etnolog, naučni savetnik Balkanološkog instituta SANU, akademik (Aleksinac,17. 10. 1930 - Beograd, 10. 09. 2001)
2002. - Na Institutu za sudsku medicinu u Beogradu osnovana prva DNK laboratorija u SRJ
2003. - Predsednik Hrvatske Stjepan Mesić, tokom prve posjete Beogradu, sa predsednikom državne zajednice SCG Svetozarom Marovićem, razmenio uzajamna izvinjenja zbog svega lošeg što su građani njihovih država jedni drugima u prošlosti učinili.
2010. - Beogradski univerzitet obeležio je 202. godine postojanja.
2010. - Umro Radomir Rade Marković, pozorišni, filmski, radio i TV glumac, profesor Akademije umetnosti u Novom Sadu (Beograd, 14. 10. 1921 - Zabok, 10. 09. 2010)
Izvor: LINK, LINK
No comments:
Post a Comment